De paniek over de beschadigde kerncentrales in Japan is ongegrond. Media zouden hun pijlen eens moeten richten op kolencentrales, want veel natuurrampen houden misschien wel verband met CO2-uitstoot. Broeikasgas ‘lekt’ continu uit schoorstenen.

Met dit argument nemen tientallen bloggers het op voor de nucleaire industrie. Het gaat om mensen die al jaren via internet een netwerk onderhouden met gelijkgezinden. Anders dan het Nuclear Energy Institute, de officiële lobby, hoeven zij geen blad voor de mond te nemen. Ze spreken op persoonlijke titel: vanuit hun betrokkenheid als hobbytechneut, milieubezorgde, wetenschapper of medewerker van een kerncentrale. In hun felheid doen ze niet onder voor anti-kernenergie activisten.

"Kernenergie stoot geen CO2 uit"

‘Journalisten verspreiden angst’
“Wie kernenergie de rug toekeert, maakt een fout van epische proporties”, schrijft Suzanne Hobbs uit Asheville, North Carolina, op het weblog Casa Cabrones. Haar vader was nucleair ingenieur in Japan, zelf is ze kunstenares. Met haar stichting PopAtomic Studios probeert ze op beeldende wijze kernenergie in een positief daglicht te zetten. “Ik denk dat de met koolstof verzadigde atmosfeer, en de opwarming van de aarde, verband houden met de recente natuurrampen. We hebben daarom behoefte aan energietechnologie die niet bijdraagt aan extreme weersomstandigheden en geologische onregelmatigheden, zoals we de afgelopen jaren hebben gezien in Indonesië, China en Haïti. Alsjeblieft, kijk eens met andere ogen naar de situatie in Japan en neem wat tijd om te studeren op kernenergie.” In het ontwerp van nucleaire installaties is volgens haar rekening gehouden met kernsmelting. “Als de brandstof oververhit raakt zal de kern de interne structuur insmelten”, beweert ze. “Dat is wat er gebeurde bij Three Mile Island (kernongeluk Pennsylvania, 1979), zonder significante gevolgen voor de volksgezondheid.”

Charles Barton uit Dallas is ook door zijn vader, een reactorchemicus, verslingerd geraakt aan kernenergie. Barton koos voor de filosofie, maar is een autodidact als het om nucleaire theorie gaat. “Problemen met kernreactoren, Tsjernobyl uitgezonderd, monden zelden uit in rampen”, schrijft hij op het weblog Nuclear Green. “Het is de paniek, aangewakkerd door woorden als ‘meltdown’, die het publiek van de rationele wereld naar die van de connotatie leidt.” Hij neemt het journalisten kwalijk dat zij die angst verspreiden. “Ze doen er beter aan een onafhankelijke, professionele houding aan te nemen.”

‘Kolencentrales lekken continu’
Eén van de actiefste in het wereldje is Rod Adams. Hij is patenthouder van een gasturbineontwerp en heeft zich eind jaren negentig gespecialiseerd in nucleaire energie. Zijn bedrijfje Adams Atomic Engines Inc tekent kernreactoren, waarvan hij denkt dat ze ooit ontwikkeld kunnen worden en toepasbaar zijn als motor voor tankers. Adams hekelt de berichtgeving over Japan. Het grenst volgens hem aan “crimineel gedrag” om net na een vreselijke ramp de pijlen te richten op de nucleaire industrie. “Denk eens aan de schoorstenen van de olie-, kolen- en gasindustrie. Daar behoort het uitspugen van gevaarlijke stoffen, via ontworpen lekken, tot het normale proces.”

‘Stel architect niet aansprakelijk’
Alex Trembath, lid van de denktank Americans for Energy Leadership, denkt er net zo over. “We moeten oppassen de nucleaire technologie de schuld te geven van schade die door de tsunami is aangericht. Net zoals we de architect niet aansprakelijk stellen voor een buitengewone, sterke aardbeving die ons huis verwoest.”

Een echte internethit werd het artikel van Josef Oehmen, onderzoeker aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT). Zijn blogposting droeg de titel ‘Waarom ik niet ongerust ben over de Japanse kernreactors’ en was oorspronkelijk een e-mail aan zijn familie in Japan. Oehmens stuk werd overgenomen op honderden websites en zelfs geciteerd door grote Amerikaanse televisiestations en kranten. “Ik heb elk nieuwsbericht gelezen sinds de aardbeving”, schreef hij. “Niet één was accuraat en foutloos. En daarmee bedoel ik nog niet eens de tendentieuze anti-nucleaire journalistiek – daar zijn we inmiddels aan gewend.” De wetenschapper wijst erop dat de kettingreactie in de centrale Fukushima lange tijd geleden is gestopt en de grote hoeveelheid koelwater genoeg is om de restwarmte op te nemen. “Daarbij is boorzuur toegevoegd. Dat zal de neutronen vervangen en de afkoeling van de kern versnellen.” Oehmen kreeg al snel kritiek van kernfysici, omdat hij werktuigbouwkundige is en er daarom geen verstand van zou hebben. Zijn werkgever was in ieder geval niet blij met de stellingnames. Een redacteur van het internetmagazine Salon.com vroeg Oehmen om een reactie. De werktuigbouwkundige verwees de verslaggever door naar de woordvoering van MIT, die op haar beurt zei dat Oehmen geen interviews afgeeft. Dat lijkt op een spreekverbod.

‘Nucleaire industrie minst gevaarlijk’
Ben Heard, milieuconsultant voor het bedrijfsleven, vindt het wel meevallen met wat in sommige media al een nucleaire ramp wordt genoemd. Als het hier bij blijft, dan moet de nucleaire industrie “zowat de sterkste, best ontworpen, best beheerde en minst gevaarlijke infrastructuur ter wereld zijn”. De milieu-impact en schade voor de volksgezondheid is het vermelden niet waard, betoogt hij op Bravenewclimate.com. “In een wereld die snel opwarmt door klimaatverandering moeten we niet toelaten dat kernenergie lijdt onder de hypes, krantenkoppen en overdrijvingen die voortvloeien uit deze tragische gebeurtenis.”

Sommige pleitbezorgers van kernenergie weten door te dringen tot de opiniepagina’s van de reguliere media. “Van een reactor die op hol slaat kan geen sprake zijn”, schrijft William Tucker, auteur van Terrestrial Energy: How Nuclear Power Will Lead the Green Revolution in The Wall Street Journal. “Evenmin kan een reactor exploderen als een nucleaire bom. Een commerciële reactor vergelijken met een bom is hetzelfde als vaseline vergelijken met napalm: beiden zijn gemaakt van gestolde petroleum, maar slechts één van hen is explosief.”

De vrijheid waarmee deze mensen hun grieven uiten over de negatieve beeldvorming, heeft de officiële lobby niet. Maar zolang de bloggers op persoonlijke titel schrijven zal de industrie blij zijn met het tegenwicht dat wordt geboden aan de betogen van anti-kernenergie activisten. De toekomst van het nucleaire programma ligt namelijk in politieke handen.

Eerder in deze serie: ‘Japan slaat PR nucleaire industrie uit het lood’, ‘San Francisco aan de beurt voor volgende aardbeving’, ‘Sociale media van levensbelang in nasleep aardbeving Japan’. Opmerkingen: steven.dejong@nrc.nl