Milieuzaken:
feiten, getallen en opinies  

Hout
U bent hier: inhoudsopgave - onze bossen -hout
Afkorting of begrip onbekend ? Raadpleeg ons milieuwoordenboek !

Google
 
Web www.hugovandermolen.nl

door S.I. Wiselius
7e druk was in 1994
uitg.: Kluwer Techniek
ISBN 90 201 2906 6
(niet hier te koop)

In het eerste deel van dit Hout Vademecum worden een aantal algemene zaken, zoals de structuur, eigenschappen en duurzaamheid van houtsoorten onder de loep genomen. Meer dan 200 houtsoorten worden in het 2e deel beschreven, waarbij onder andere algemene kenmerken, duurzaamheidsklasse en toepassingen worden vermeld. Het boek wordt afgesloten met natuurgetrouwe afbeeldingen in kleur van een belangrijk gedeelte van de behandelde houtsoorten. Ook zijn de duurzaamheidsklassen, zoals genoemd in de nieuwe Europees-Nederlandse norm, toegevoegd.


J.J. Overbeek, Hout-Handleiding

Houthandel Jongeneel (uitgever), Utrecht, 1958, 5e druk.

 

Prijs € 15 + verz. kosten

hier te bestellen

 

 

Hèt klassieke hout-handboekje uit oorspronkelijk 1951

194 p. met > 100 illustraties endiv. foto's van de houtloodsen van Ouweneel, verlaadplaatsen, havenfoto's etc.

Het linnen kaft is iets verkleurd, maar de inhoud is drukfris.

Dikte: 1,5 cm.; afm. ca. 14,5 x 20 cm.
J.J. Overbeek: Hout-Handleiding


Verduurzaamd zachthout
Zachthout, dat buiten snel zou verrotten, kan worden verduurzaamd door middel van allerhande methoden, waaronder chemischedie nogal schadelijk zijn voor het milieu, zoals direct hieronder beschreven. Lees direct hierna.

Daarna worden echter ook modernere verduurzamingsmethoden besproken die niet of veel minder milieuvervuilend zijn en toch heel goed kunnen dienen als alternatief voor tropisch hardhout, zelfs als alternatief voor staal !!!!!!!!!


Chemische verduurzamingsmiddelen, die schadelijk zijn voor het milieu en daarom in Nederland grotendeels zijn verboden, geciteerd uit de website https://www.rivm.nl/milieuportaal/images/07_hb_BINNENMILIEU.pdf

7.3 Houtverduurzamingsmiddelen
7.3.1 Wat zijn houtverduurzamingsmiddelen?
Hout dat buiten gebruikt wordt, staat bloot aan weersinvloeden, schimmels en insecten. Zachthout is hier niet tegen bestand. Het moet worden beschermd. Houtverduurzaming is het behandelen van hout om het te beschermen tegen micro-organismen (bacteriën en schimmels) of insecten (bijvoorbeeld de huisboktor en de meubelkever). Dat kan door het te impregneren met chemische verduurzamingsmiddelen. Hout kan met verschillende stoffen worden verduurzaamd, bijvoorbeeld met creosoot of koperhoudende middelen. Een voorbeeld van koperhoudende middelen zijn CCAzouten of Wolmanzouten.
7.3.2 Soorten houtverduurzamingsmiddelen
Veel gebruikte middelen zijn: creosootolie, carbolineum, CCA-zouten, boraten, bifluoriden en azaconazole. Van deze middelen werden creosootolie en CCA-zouten het meest gebruikt. De meeste middelen zijn inmiddels niet meer toegestaan.
• Creosootolie
Creosootolie was het meest gebruikte houtverduurzamingsmiddel in Nederland. Het middel bestaat uit een mengsel van polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s) met minder dan 2% stikstof- en zwavelverbindingen. De samenstelling van creosootolie is niet altijd constant, de diverse PAK’s kunnen in verschillende percentages aanwezig zijn. De vluchtige PAK’s, zoals naftaleen, kunnen nog lange tijd na het gebruik vervluchtigen uit het hout en stankhinder geven.
• Carbolineum
Carbolineum heeft een beschermingstijd van slechts 1 tot 2 jaar. Carbolineum bestaat, evenals creosootolie, uit een mengsel van polycyclische aromatische koolwaterstoffen met minder dan 2% stikstof- en zwavelverbindingen. Ook voor carbolineum geldt dat de vluchtige PAK’s nog lange tijd, tot wel twee jaar, na het gebruik uitdampen naar de lucht en stankhinder kunnen geven.
• CCA-zouten
Deze zouten worden ook wel wolmanzouten genoemd en bevatten en chroom en koper (CCmengsels) of chroom, koper en arseen (CCA-mengsels). Koper en arseen worden toegepast vanwege hun schimmel- en insectendodende werking, chroom is vooral belangrijk voor de fixatie. Gedurende het fixatieproces wordt chroom(VI) omgezet in chroom(III). Na fixatie kan een afveegbaar residu achterblijven, met daarin chroom(III), chroom(VI), koper en arseen. De hoeveelheid en samenstelling van het residu is afhankelijk van de kwaliteit van het fixatieproces, het soort hout dat wordt gebruikt, het CC(A)-product dat wordt toegepast en de tijdsduur na fixatie. Na behandeling met koperhoudende middelen is geïmpregneerd hout te herkennen aan de blauwgroene kleur. Deze stoffen moeten met de nodige voorzorg voor gezondheid en milieu worden gebruikt. Deze middelen kunnen door contact met regen en grondwater uit het hout gaan lekken. Dit kan schadelijk zijn voor het milieu.
• Boraten
Onder boraten worden de middelen boorzuur en borax verstaan. Met boorzuur geïmpregneerd hout is bruikbaar voor dak en vloerconstructies. Borax wordt, alleen binnenshuis, gebruikt voor kozijnen, deuren, dorpels, balken onder de vloer, plafond en dak.
• Bifluoriden
Hieronder worden de stoffen ammonium- en kaliumbifluoride verstaan. Hout dat geïmpregneerd is met bifluoriden wordt alleen binnenshuis toegepast, met name voor geveltimmerwerk (kozijnen).
• Azaconazole
Azaconazole (werkzame stof) is een schimmelbestrijdingsmiddel. Het mag zowel binnen als buiten, door particulieren, worden toegepast. Het wordt vooral gebruikt voor het verduurzamen van wandbetimmeringen.
• Deltamethrin en propiconazole
Voor de behandeling van hout tegen houtworm, insecten en schimmels. Het wordt ook gebruikt als bestrijdingsmiddel tegen wespen en insecticide op gewassen.
7.3.3 Effecten op de gezondheid
CC(A)-zouten
Blootstelling aan CCA-zouten kan op meer manieren plaatsvinden. Dermale blootstelling aan CCA-mengsels kan optreden bij het vasthouden van geïmpregneerd hout. Inhalatoire blootstelling kan optreden bij het verweken of verbranden van geïmpregneerd hout – in bodem of water kunnen CCA-ingrediënten terecht zijn gekomen waaraan dermale of orale (kinder)blootstelling mogelijk is.
In relatie tot de gezondheid zijn chroom(VI) en arseen de relevantste stoffen. Van chroom(III) en koper in geïmpregneerd hout worden geen problemen voor de gezondheid verwacht. Chroom(VI) en arseen zijn kankerverwekkende stoffen (IARC-classificatie 1: carcinogeen voor mensen), chroom(VI) is daarnaast allergeen. Meer informatie over gezondheidseffecten van CCA-zouten is te vinden in het RIVM-rapport ‘Public Health Risk Assessment of CCA-Products’ uit 1998.
Overige verduurzamingsmiddelen
De inhalatoire blootstelling aan de stoffen die binnenshuis gebruikt mogen worden is zeer gering. Bifluoriden en azaconazole vervluchtigen in geringe mate. Boraten zijn helemaal niet vluchtig. Orale en dermale blootstelling aan deze stoffen is eveneens gering. Bij juist gebruik is het risico voor de gezondheid te verwaarlozen.
7.3.4 Richtlijn GGD
In 2004 is vanuit het Landelijk Centrum Medische Milieukunde (LCM) een standpunt opgesteld over CC(A)-geïmpregneerd hout. Het LCM was van mening dat voor nieuwe speeltoestellen geen CC(A)-geïmpregneerd hout meer moet worden gebruikt, mede omdat er goede alternatieven zijn, zoals hardhout met FSC-keurmerk. Inmiddels is CCA-hout verboden voor de belangrijkste toepassingen.
7.3.5 Juridische aspecten
De overheid wil het verduurzamen van hout met wolmanzouten en creosoten aan banden leggen vanwege de gezondheids- en milieurisico’s van dit hout door uitloging. Een aantal middelen is inmiddels verboden.
• CCA-hout mag sinds juni 2004 niet meer gebruikt worden in de woningbouw, voor speeltoestellen en door particulieren, bijvoorbeeld in de tuin. Er is een etiketteringplicht voor CCA-hout, zodat het is te herkennen. Op dit etiket staat dat er bij het omgaan met dat hout een stofmasker moet worden gedragen. Ook staat er op het label dat het afvalhout moet worden beschouwd als gevaarlijk afval. Dat betekent dat het apart moet worden afgevoerd naar een erkend verwerker. Geïmpregneerd hout met het KOMO-keurmerk voldoet aan een aantal eisen. Het lekken, het uitlogen, van de wolmanzouten valt binnen bepaalde normen.
• Creosootolie voor het behandelen van hout mag in Nederland niet meer worden gebruikt. Het gebruik van al gecreosoteerd hout door particulieren is ook niet meer toegestaan. Voor de professionele markt zijn er nog een paar uitzonderingen voor hout dat al gecreosoteerd is, maar in de volgende gevallen is gecreosoteerd hout altijd verboden: voor hout dat in contact met grond- of oppervlaktewater komt, voor hout in gebouwen, voor speelgoed en speelplaatsen, in tuinen, parken en andere recreatievoorzieningen en voor opslag en verpakking van voedingsproducten.
• Carbolineum lijkt op creosoot. Hiermee behandeld hout is donkergroen of bruinzwart van kleur. Sinds 1 november 2001 is carbolineum verboden, ook voor gebruik door professionals. Door houtverduurzaming wordt hout gedurende minimaal tien jaar beschermd tegen aantasting door houtrot verwekkende schimmels en insecten. Dit staat beschreven in de norm NEN 3274 106 Handboek binnenmilieu 2007 (1977): Preventieve houtverduurzamingsmiddelen, kenmerken en minimumeisen. Houtverduurzamingsmiddelen
zijn schimmel- en insectenbestrijdingsmiddelen. Ook voor deze middelen geldt dus dat de regels voor de handel, toelating en het gebruik zijn vermeld in de Bestrijdingsmiddelenwet.



Moderne houtverduurzamingsmethoden.

Accoya®
De Engelse firma Accyss geeft middels haar acetylatieprocédé aan diverse soorten zachte houtsoorten (zoals bv. populier) de eigenschappen van tropisch hardhout van duurzaamheidsklasse 1. Het product - Accoya® genaamd - is niet toxisch, milieuverantwoord en betrouwbaar. Het wordt een dag in een reactorvat bewerkt met een chemische stof, die volledig in het hout dringt. Maar Accoya® hout is niet giftig en voorkomt zodoende dat schadelijke stoffen in milieu terecht komen. Het product wordt tot nu toe uitsluitend geproduceerd in hun fabriek in Arnhem: anno 2009 ca. 30.000 m3 per jaar. Maar er zijn plannen om 5 x die omzet te gaan produceren in China, in licentie, door het bedrijf Diamond Wood. Ter relativering: voor de bouw van huizen (o.a voor deuren en kozijnen) wordt in Nederland jaarlijks ca. 60.000 m3 hout verwerkt. Natuurlijk een schijntje in vergelijking met de 1,5 miljoen m3 hout die jaarlijks wereldwijd wordt verwerkt. Ze verkopen anno 2009 aan 25 Nederlandse timmerfabrieken en diverse buitenlandse klanten, ook bv. voor tuinmeubelen in 125 nieuwe Chinese Mc. Donalds-vestigingen. In Amerika wordt het gebruikt waar men last heeft van termieten, want die lusten de Accoya niet. Er wordt momenteel geëxperimenteerd met Accoya triplex en spaanplaat. In 2008 is er in Sneek een brug van Accoya gemaakt, een constructie die met het veel zwaardere tropisch hardhout onmogelijk zou zijn geweest omdat het dan onder zijn eigen gewicht zou instorten.


accoya-brug in Sneek, anno 2008

Brug in Sneek (20 m hoog en 40 m lang), die 2 woonwijken met elkaar verbindt over de A7 snelweg. In 2009 wordt een 2e brug in Sneek opgeleverd en dan rijden er zware vrachtauto's over een houtsoort die nog niet zo lang geleden verging na 2 jaar in het water. De bruggen zijn de eerste in hun soort wereldwijd en trekken internationale aandacht.
(bronnen: FD, 4-9-2009; Carel Grol en Accoya)


Hout is, evenals dierlijke mest, een van de oudse verwarmingsbronnen van de mensheid. Hier aan wijden we een aparte webpagina.


hout als biobrandstof: feiten, getallen en opinies
Google
 
Web www.hugovandermolen.nl

Deze website is een activiteit van Van der Molen Financial Services, Copyright 2007 e.v.

Mail ons uw commentaar, aanvullingenen en correcties !